بیشتر مطالب این بلاگ درباره تاریخ، میراث فرهنگی، زبان، هنر و فرهنگ ایران است. توجه کنید که تا قبل از سال ۱۳۱۳ نام بینالمللی کشور ایران Persia بود و کلمه ایران در زبانهای دیگر بکار نمیرفت. با ذکر این نکته مشخص میشود که کلمه Persian نشاندهنده ملیت ایرانی است و نه قومیت پارس (فارس). معادل انگلیسی قومیت پارس، Pars یا Fars است. در ترجمه پارسی به انگلیسی، ایران Persia، ایرانی Persian، و زبان پارسی Persian language ترجمه میشود. برای اطلاعات بیشتر مطالب این بلاگ به هر دو زبان را بخوانید.
میراث فرهنگی ایران در خطر تهاجم
* همین مطلب به زبان انگلیسی
مقاله زیر از میو کندی (Maev Kennedy) درباره آثار باستانی ایران در خطر حمله نظامی آمریکا چند روز پیش در
مجله گاردین (Guardian) چاپ شد. ترجمه آنرا میتوانید در زیر بخوانید (این ترجمه بر اساس متن سایت است، و به گمان من متن کامل نیست).
سایت فارسی بیبیسی هم یک گزارش درباره آن نوشته است. نوشتن این مطلب به این معنی نیست که من حمله آمریکا را امری بدیهی میدانم. در واقع من فکر میکنم (و امیدوارم) که چنین چیزی هرگز اتفاق نیفتد. اصلا به نظر من این کار منطقی نیست. ولی به هر حال خیلی چیزها در این دنیا بصورت غیر منطقی اتفاق میافتد، مگر نه؟
نکته دیگر اینکه نوشتن این مطلب به این معنی هم نیست که من حفظ آثار باستانی را از جان مردم مهمتر میدانم. اصلا! در هر حادثهای، مثلا در
زلزله بم سال ۱۳۸۲، جان مردم از همه چیز مهمتر است. اما به هر حال من هر وقت به
خراب شدن ارگ بم فکر میکنم دلم میگیرد. بنا به نوشته مقاله گاردین، محل شهر تاریخی بابل (در عراق) اکنون مکان استقرار نیروهای آمریکائی شده است. من از شنیدن این هم دلم میگیرد. امیدوارم که چنین چیزهائی هرگز تکرار نشود.
حمله احتمالی آمریکا معماری غنی و گنجینههای نادر ایران را تهدید میکندبسیاری از آثار باستانی در نزدیکی تاسیسات هستهای قرار دارند.
باستانشناسان در صددند تا از تکرار فاجعه عراق جلوگیری کنند.
میو کندی
دوشنبه ۵ مارس ۲۰۰۷
مجله گاردین
در دفتر کارش در موزه بریتانیا، در میان تصاویر باستانشناسانی که سالهاست مردهاند و نسخههائی از متون ۳۰۰۰ ساله، یکی از برجستهترین محققین خاور میانه نقشههائی از محل تاسیسات اتمی ایران را روی میز کارش پهن کردهاست.
نقشههای جان کورتیز (John Curtis) او را مضطرب میکنند چرا که میبیند بسیاری از تاسیسات اتمی ایران در نزدیکی آثار باستانی قرار گرفتهاند.
نطنز، محل اصلی غنی سازی اورانیوم، به خاطر کاشیکاریهای منحصر به فردش در جهان شناخته شده است. اصفهان، که یکی دیگر از تاسیسات اتمی در آنجا ساخته شده، از سوی یونسکو، موسسه علمی، فرهنگی وآموزشی سازمان ملل متحد، بخشی از میراث فرهنگی جهان شناخته شده و در قرن شانزدهم میلادی زیباترین شهر جهان بودهاست. تاسیسات اتمی دیگر در نزدیکی شیراز قرار دارند، جائی که جهانیان آنرا «شهر گل و بلبل» میشناسند و آرامگاه سعدی و حافظ دو شاعر بزرگ قرون وسطی است. پارسه (تخت جمشید) کاخ باشکوه داریوش کبیر، که خرابههای آن هنوز از عظمت آن گواهی میدهند و مقبره کوروش کبیر، پادشاه ایران در قرن ششم پیش از میلاد که گفته میشود در کفنی از طلای ناب دفن شده است هم آنجاست.
چهار سال پیش دکتر کورتیز اعلام کردهبود که حمله نظامی به عراق فاجعهای برای بعضی از قدیمیترین و مهمترین آثار باستانی جهان خواهد بود. امروز کابوس او به حقیقت پیوستهاست: محل شهر تاریخی بابل هم اکنون مکان استقرار نیروهای آمریکائی است، هزاران اثر گرانبها از موزه طبیعی بغداد به سرقت رفتهاست، و آثار تاریخی دزدیده شده از کشور عراق به خارج قاچاق میشوند.
امروز دکتر کورتیز شاهد تکرار تاریخ است، این دفعه بصورت تهدید روزافزون آمریکا علیه ایران. او میگوید: «هر نوع حمله نظامی به ایران، چه به صورت حمله هوائی و چه زمینی، مطمئناً آثار جبران ناپذیری خواهد داشت. نه فقط برای مردم بلکه برای آثار باستانی، که نه فقط برای ایرانیان که برای تمام جهان مهم هستند».
«مراکز اصلی هستهای هدف اصلی خواهند بود که مستقیماً دو شهر اصلی را تهدید میکند: اصفهان و نطنز». عظمت این دو شهر در قرون وسطی در اوج قدرت ایران اسلامی در بین قرنهای ۱۳ و ۱۷ میلادی، گنجینههائی از تاریخ فرهنگی است که هزاران سال قدمت دارند. تاریخ ادبیات، مهندسی و ستارهشناسی از ایران باستان (ایران و عراق کنونی) آغاز شدهاست.
دکتر کورتیز میگوید: «محلهای باستانشناسی آنقدر غنی هستند که تقریباً جائی نیست که چیزی در آن پیدا نکنید، ولی به هر حال باید به فکر جاهائی بود که بیشترین مراقبت را احتیاج دارند». بر خلاف دزدیهای انجام شده از موزه بغداد، در ایران این خطر برای موزه تهران به مراتب کمتر است. در عوض صدها مرکز بزرگ تاریخی، شامل ویرانهها یا ساختمانهای پابرجا، و هزاران محل شناخته شده باستان شناسی که هنوز کاملا کشف نشدهاند در خطر قرار دارند. بعضی از آثار از سنگ ساخته شدهاند، ولی بسیاری از آنها از آجر و خشت هستند و با کاشی تزئین شدهاند. چنین ساختمانهائی در معرض شدیدترین آسیب در اثر انفجار قرار دارند.
بجز اصفهان و نطنز، دیگر جاهائی که در خطر هستند ۳۰۰۰ سال تاریخ جهان را در خود دارند: مقبره پلهای شکل پاسارگاد که در ۸۰ کیلومتری یکی از تاسیسات هستهای قرار دارد زمانی پیکر کوروش کبیر را در خود داشتهاست. همان پادشاهی که مرزهای امپراطوری ایران را گسترش داد و شهر افسانهای بابل را در سال ۵۳۹ قبل از میلاد تسخیر کرد. ویرانههای قصر پارسه (تخت جمشید) هنوز در تمامی خاور میانه بیهمتاست اگرچه در سال ۳۳۰ قبل از میلاد پس از آنکه سپاهیان اسکندر مقدونی بر ارتش داریوش سوم غلبه کردند به دست اسکندر به آتش کشیده شد. تخریب این قصر هنوز به عنوان یکی از فجیعترین نمونههای دشمنی با علم و هنر در تاریخ شناخته میشود. اکنون بار دیگر خطر تخریب گنجینههای تاریخی هنری ایران قوت گرفتهاست. پروفسور هریت کراوفورد (Harriet Crawford) از انستیتو باستایشناسی لندن از جمله کسانی است که خطر حمله به عراق را گوشزد کردهبود. او دیروز گفت: «حمله به ایران نه فقط باعث مرگ هزاران انسان بیگناه میشود بلکه خطر ویرانی جبران ناپذیر آثار باستانی را مشابه آنچه در عراق شاهد بودیم در پی دارد».
آثار گرانبهای تاریخیقصر باشکوه داریوش کبیر، شامل شاهکارهائی همچون کاخ صد ستون، به دست اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد، ولی ویرانههای آن هنوز باشکوه است. این محل در ۸۰ کیلومتری مراکز هستهای اردکان و فسا قرار دارد.
پایتخت امپراطوری شاه عباس اول که در کناره حاصلخیز رودخانه واقع شده و در قرن شانزدهم میلادی همه جهانیان آنرا به عنوان «اصفهان نصف جهان» میشناختهاند. از جمله زیبائیهای این شهر مساجد و قصرهای باشکوه، دومین میدان بزرگ جهان (که بعنوان میدان بازی چوگان استفاده میشدهاست)، باغها، فوارهها و پلهای باستانی (شامل سی و سه پل که در سال ۱۶۰۲ میلادی ساختهشده) است. این شهر که از سوی یونسکو (مؤسسه عملی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد) بعنوان بخشی از میراث فرهنگی جهان ثبت شدهاست در فاصله چند کیلومتری یکی از تأسیسات هستهای قرار دارد.
نطنز بخاطر مساجد و مقبرههای قرون ۱۳ و ۱۴ میلادی در جهان معروف است، و نمونههائی از کاشیکاریهای اصیل آن را در موزههای جهان میتوان یافت. ساختمانهای خشت و گلی در این شهر خیلی نزدیک به مرکز غنی سازی اورانیوم نطنز قرار دارند.
این مقبره به شکل یک ساختمانی پلهای است که تا کنون از گزند بسیاری از حوادث در امان ماندهاست. بنا بر نوشته مورخ یونانی آریان (Arrian) پیکر کوروش در کفنی از طلا پیچیدهشده و در بر روز سنگ مزار او نوشته شده: «ای میرایان! من کوروش هستم، پسر کمبوجیه، کسی که امپراطوری ایران را برپا داشت، و پادشاه آسیا بود. بر مقبره من کینه مورزید». این مقبره در پاسارگاد در نزدیکی پارسه (تخت جمشید) قرار دارد. دستبند زیر در آن محل یافت شده است
[متن موجود روی وبسایت اینجا تمام میشود. فخرالدین].
برچسبها: تاریخ, میراث فرهنگی